We wsi Nowe Brusno (gm. Horyniec-Zdrój, Podkarpackie) stoi nieduża, drewniana cerkiew św. Paraskewy. Wybudował ją w 1713 r. cieśla Stefan Sienko Siematiewski z Płazowa. Ok. 1850 r. dokonano przebudowy sanktuarium, a w 1903 r. przekształcono bryłę świątyni wznosząc nowy, większy babiniec. Zlikwidowano soboty, a ściany oszalowano pionowo deskami. Po 1947 r., gdy zabrakło wypędzonych grekokatolików, cerkiew przejął na własność Skarb Państwa. W 1980 r. budynek był zagrożony rozebraniem, a dekadę później ściany podparto stemplami i kozłami.

Dobry czas nastał dla świątyni po jej przejęciu w 2014 r. przez Muzeum Kresów w Lubaczowie, przygotowano dokumentację renowacji obiektu w celu przywrócenia mu wyglądu z początku XVIII w. W 2015 r. Zakład Budowlano-Konserwatorski „Arkady” Bogusław Buliński z Jarosławia zrealizował prace obejmujące wykonanie nowych fundamentów, konserwację istniejących elementów z częściową wymianą zniszczonych, odbudowę babińca z rekonstrukcją górnej kaplicy na piętrze,  odtworzenie kopuł nad nawą i sanktuarium wraz z wymianą poszycia dachowego na gont, a także przywrócenie okalających z trzech stron sobót.

W 2016 r. roboty objęły odbudowę rozebranej przed laty zakrystii (z oryginalnych materiałów), rekonstrukcję podłóg oraz stolarki okiennej i drzwiowej. Kolejny etap to powrót do wnętrza zachowanych i odnowionych elementów jego wyposażenia ruchomego z ikonostasem na pierwszym miejscu.

Dawana cerkiew od lat – mimo wcześniejszego stanu ocierającego się o katastrofę budowlaną - znajduje się na Podkarpackim Szlaku Architektury Drewnianej. Po zakończeniu prac konserwatorskich i stworzeniu w tym miejscu dodatkowo zagrody kamieniarza bruśnieńskiego gmina Horyniec-Zdrój, po obronnym zespole cerkiewnym w Radrużu, uzyska kolejną niezwykle cenną atrakcję turystyczną.

 

Ma fotografiach: wygląd dawnej cerkwi w lutym 2017 r. (3), w 1972 r. (fot. Barbara Tondos, zbiory WUOZ Del. Rzeszów) i 2004 r., a także wizualizacja komputerowa jej wyglądu w 1713 r.