Drukuj

Dawna cerkiew greckokatolicka św. Mikołaja w miejscowości Chmiel (gm. Lutowiska), obecnie kościół rzymskokatolicki św. Mikołaja.

W latach 1904-1906 na miejscu spalonej poprzedniczki wybudowano do dziś zachowaną świątynię. Od strony zach. stała dzwonnica konstrukcji zrębowo-słupowa, albo pochodząca z 1795 r. (?), albo w roku budowy cerkwi wzniesiono nową z materiału po rozebranej starej cerkwi. Dzwonnica przestała istnieć w połowie lat 70. XX w.

W 1939 r. wieś znalazła się na obszarze II Rzeczpospolitej zajętym przez ZSRR. Nowe władze usunęły wszystkie budynki z 200-metrowego pas przygraniczny, ocalała jedynie cerkiew i plebania. Po zakończeniu II wojny światowej znalazła się ponownie w granicach ZSRR, w latach 1947-1951 cerkiew była świątynią prawosławną. W 1951 r. wieś powróciła do Polski, świątynia została opuszczona, a jej wyposażenie systematycznie rozkradane. Od 1969 r. budynek pełnił funkcję magazynu sprzętu pożarniczego. Od 1970 r. przejęta przez kościół rzymskokatolicki na filialną świątynię parafii w Dwerniku.

Cerkiew należy do grupy zabytków, których forma ukształtowała się w wyniku świadomych poszukiwań stylistycznych, mających doprowadzić do wypracowania form tzw. uniwersalnego „ukraińskiego stylu narodowego” (podobnym zjawiskiem w polskiej tradycji kulturowej tego czasu jest tzw. „styl zakopiański”). Jednym z kierunków takich poszukiwań na gruncie ukraińskiej architektury sakralnej było nawiązanie do krzyżowego układu przestrzennego świątyni, rozpowszechnionego m.in. na obszarze Huculszczyzny. Do świątyń wzniesionych w tym stylu zaliczyć należy cerkwie m.in. w Hoszowczyku, Hoszowie czy Gładyszowie.

 

Zdjęcia archiwalne ze zbiorów WUOZ Oddział w Krośnie