Drukuj

Dawna filialna cerkiew greckokatolicka św. Anny we wsi Kotów (gm. Bircza) powstała w 1923 r., w miejscu starszej, drewnianej świątyni. Świątynia wybudowana w tzw. narodowym stylu ukraińskim. Po wysiedleniu ludności ukraińskiej została opuszczona.

W latach 50. XX w. była użytkowana przez PGR jako magazyn zboża. Wówczas znajdowało się w środku jeszcze kompletne wyposażenie: ikonostas, ołtarz, świeczniki, chorągwie. Dopiero po likwidacji magazynu rozpoczęła się w przyśpieszonym tempie jej dewastacja: z desek szalunku i podłóg budowano ule, rozkradziono całe ruchome wyposażenie. Przez pół roku budynek wykorzystywano jako owczarnię.

Dachy nad babińcem, sanktuarium i dwiema zakrystiami pokryte były gontem i uległy zawaleniu. Części kryte blachą np. kopuła nad nawą pozwoliły jej przetrwać w stosunkowo dobrym stanie.

W latach 90. XX w. dwukrotnie podejmowano próby przekonania mieszkańców wsi do wyrażenia zgody na rozebranie jej i przeniesienie do Kalnikowa. Bezskutecznie, albowiem liczyli oni na to, że świątynia zostanie wyremontowana i będzie im służyć jako filialny kościół rzymskokatolicki. Prace przy zabezpieczeniu ruiny prowadziła młodzież z Pracowni Kultury Tęczy w Rzeszowie.

W 2012 r. Gmina Bircza rozpoczęła prace remontowo-konserwatorskie przy obiekcie. Pierwszy etap obejmował wykonanie nowych fundamentów wraz z peckami, położenie nowych podwalin wraz z izolacją, remont dolnych ścian poprzez wymianę zniszczonych brusów. W latach 2013–2014 wykonano brakujące części ścian, kopuły, stropów, dokonano rekonstrukcji zakrystii i skarbczyka, dachu, stolarki drzwiowej i okiennej, schodów i balustrady chóru, podłóg, fartucha wokół cerkwi, schodów zewnętrznych, daszka nad drzwiami wejściowymi i systemu odprowadzenia wód. Wykonawcą wszystkich robót był Zakład Budowlano-Konserwatorski „ARKADY” z Jarosławia. Po zakończeniu prac Gmina Bircza planuje przeznaczyć wyremontowany obiekt na cele kulturalno-dydaktyczne.