Bazylika kolegiacka Ducha św. w Przeworsku (Podkarpackie) powstawała przez kilkadziesiąt lat (1430-1473; w 1502 r. wzniesiono wieżę). Budową zajmował się rycerski zakon bożogrobców sprowadzonych do miasta w końcu XIV w. Wśród barokowego bogactwa wnętrza niełatwo odnaleźć najstarsze zabytki: chrzcielnicę (ok.1400 r.) w kształcie kielicha, płyty nagrobne kolatorów, czy późnogotyckie epitafium. W wielkim ołtarzu umieszczono późnogotycki krucyfiks (1530-1540). Sam ołtarz przypisywany jest Jerzemu Hankisowi, artyście epoki dojrzałego baroku z przełomu XVII/XVIII w., twórcy ołtarzy głównych u oo. Bernardynów w Krakowie oraz w Książu Małym.

W latach 1697–1727 powstała kaplica Grobu Pańskiego. Uroczystości Wielkiego Tygodnia w Przeworsku gromadzą tłumy parafian i pielgrzymów. Wyjątkowy charakter ma liturgia Wielkiego Piątku i procesja z Najświętszym Sakramentem do kaplicy Bożego Grobu. Lektorzy niosą także figurę Chrystusa oraz narzędzia Męki Pańskiej. W Wielką Sobotę specjalna straż - „przeworskie turki” trzyma wartę u tłumnie nawiedzanego Grobu. 15-20 tysięcy osób odprawia indywidualnie Drogę Krzyżową. Kolejne uroczystości odbywają w trzecią niedzielę po Wielkanocy - Niedzielę Grobu Bożego, kiedy to w tłumnej procesji niesiona jest figura Zmartwychwstałego.

Najstarsza wzmianka o Horyńcu pojawiła się w 1444 r., kiedy to książę mazowiecki i bełski Władysław darował osadę szlachcicowi Piotrowi Pieczykurowi z Wilcz. Później Horyniec należał kolejno do Lutosławskich, Gorelowskich, Telefusów, Stadnickich, Ponińskich i Karłowskich. Tradycja głosi, że w XVII w. osada należała przez pewien czas do Sobieskich, a król Jan III bywał tu na polowaniach w swoim zameczku myśliwskim. Mimo zniszczeń I i II wojny światowej zachowały się tu ciekawe zabytki.

Pałac Ponińskich powstał w miejscu starego dworu Telefusów z XVII w. Kolejni właściciele zmieniali przez wieki jego wygląd; obecną formę otrzymał podczas gruntownej przebudowy przez Ponińskich w latach 1905-1912. Po II wojnie światowej dobudowano mu piętro od północy, mieściło się tu sanatorium „Metalowiec”, obecnie prywatne pod nazwą „Bajka”.

W jego pobliżu wznosi się Teatr dworski – późnoklasycystyczny budynek wzniesiony w latach 1843–1846 przez Leandra Piotra Ponińskiego na życzenie syna, Ludwika Nikodema – miłośnika teatru. Grały w nim zespoły m.in. z Wiednia i Lwowa. Po zniszczeniach I wojny światowej odbudowany w 1935 r. Ponownie zniszczony w 1946 r. przez UPA i odbudowany dopiero w 1973 r. Obecnie mieści się tu Gminny Ośrodek Kultury oraz ośrodek informacji turystycznej.

Kościół Zdrojowy powstał w 1818 r. jako kaplica dworska, potem – do końca II wojny światowej – pełnił funkcję cerkwi greckokatolickiej. W 1947 r. przejęta przez Kościół rzymskokatolicki. W 1984 r. rozbudowany i zamieniona na kościół bł. Jakuba Strzemię. Pierwotna, klasycystyczna kaplica z czterokolumnowym portykiem, tympanonem i herbem fundatorów – Ksawerego, Piotra i Kaspra Stadnickich – nad drzwiami stanowi obecnie front kościoła.

W Nowinach Horynieckich (gm. Horyniec-Zdrój) istnieje kaplica drewniana, w której czczona jest łaskami słynąca figura Matki Bożej Niepokalanie Poczętej. Nieduża budowla stoi wśród licznych źródeł wypływających spod otaczających ją wzgórz, w wąwozie leśnym - jednym z najpiękniejszych w południowej części Roztoczańskiego Parku Krajobrazowego.

Zgodnie z tradycją w 1636 r. w Nowinach Horynieckich trójce dzieci z rodziny Sadowych, które pasły krowy na pastwisku, trzykrotnie objawiła się Matka Boska. W miejscu objawienia wytrysnęło źródełko, z którego płynie strumień po dziś dzień. Obecnie w tym miejscu rośnie las, ale drzewa mają maksymalnie ze 100 lat. Od kilkuset lat miejsce to odwiedzają wierni. Jeszcze w XIX w. powstała tu pierwsza kaplica, wtedy pojawił się także kult świętego Antoniego. Istniejąca kaplica świętego powstała w 1896 r. W 2007 r. - pod nadzorem konserwatora zabytków - została przedłużona niemal dwukrotnie.

Nowiny Horynieckie, wieś licząca kilkadziesiąt domów, nie ma kościoła i jest jedną z kilku miejscowości wchodzących w skład parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Horyńcu-Zdroju, prowadzonej przez franciszkanów konwentualnych. Proboszczem i zarazem gwardianem klasztoru jest ojciec Waldemar Czerwonka. W rozmowie przyznaje, że początkowo nie zwracał większej uwagi na kaplicę, ale zmieniło się to po tym, gdy siedząc w konfesjonale zauważył ile osób odwiedza każdego dnia to miejsce. – I to nie tylko miejscowi, ale kuracjusze z horynieckich sanatoriów, turyści, a często osoby celowo szukające kaplicy. Czasem jest nawet po kilkaset osób dziennie. Na parkingu ustawiają się samochody osobowe, busy i coraz częściej autokary - podkreśla ojciec.

Kilka lat temu dzięki dotacji z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich wybrukowano schody i ścieżkę wokół kaplicy. Ojciec Waldemar Czerwonka postanowił wybudować Chatę Pielgrzyma, której wznoszenie rozpoczęto w 2014 r. Budynek murowany, docelowo będzie obity z zewnątrz drewnem, w którym znajdzie się miejsce na odpoczynek i gastronomię. Oprócz Chaty ma się tu także znaleźć miejsce na ogród biblijny oraz mini skansen z organistówką, w którym znalazłoby się minimuzeum  starych instrumentów kościelnych. Towarzyszyłaby jej dodatkowa drewniana chata, budynki gospodarcze i stodoła.

Stare Brusno, nieistniejąca wieś w gminie Horyniec-Zdrój. Od początku jej istnienia mieszkańcy zajmowali się kamieniarstwem, wykorzystując do tego złoża piaskowca i wapienia pod wzgórzem Brusno (364,8 m n.p.m.). Wytwarzano żarna i kamienie młyńskie, osełki, a także nagrobki i krzyże przydrożne sprzedawane w całej Galicji, dotarły nawet na cmentarz Łyczakowski we Lwowie.

Wieś zamieszkała w większości przez Ukraińców po Akcji „Wisła” w 1947 r. podzieliła losy dziesiątków innych: wysiedlona, spalona, opuszczona, jej ślady zniknęły w porastającym teren gęstym lesie. Murowaną cerkiew św. Paraskewy (z 1906 r.) rozebrano w 1956 r. Po drugiej stronie drogi zachował się niezwykły cmentarz z ponad 300 kamiennymi nagrobkami. Najstarsze, trochę toporne, z nieporadnie wyrytymi napisami, pochodzą z początku XIX w., najnowsze z lat 40. XX wieku, tuż przed wysiedleniem. Te ostatnie maja często wyszukane formy, wykonane przez miejscowych kamieniarzy z dużym kunsztem rzemieślniczym i artystycznym.

Jeszcze nie tak dawno ledwo było widać krzyże zza gęstych zarośli. Zainteresowali się nim członkowie Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Horynieckiej. W 2014 r. odnowiono ponad 30 krzyży, w 2015 r. dzięki wspólnej inicjatywie Nadleśnictwa Lubaczów i Stowarzyszenia to samo spotkało 52 kolejne krzyże i tablice nagrobne. Prace prowadzone pod nadzorem wojewódzkiego konserwatora zabytków, finansowane były m.in. przez urząd marszałkowski, gminę Horyniec-Zdrój oraz koła łowieckie. W tym roku kolejna partia kamiennych dzieł zostanie fachowo odnowiona.

Zimy jak do tej pory raczej nie było, więc na okładce przypomnienie, jak w Podkarpackiem potrafi wyglądać ta śnieżna pora roku. A w tych zaspach piękna, drewniana cerkiew w Piątkowej. Od cerkiewki przechodzimy do dworu, kiedyś w Święcanach, a od 2008 r. już w sanockim skansenie. Niezwykła historia pańskiego dworu, którego właściciele skoligaceni byli z najważniejszymi polskimi rodami, a ostatecznie po parcelacji trafił w chłopskie ręce. Warto też wiedzieć, że to jeden z 16 – jeszcze – ocalonych tego typu drewnianych obiektów, których kiedyś w naszym regionie było bez liku. Jeśli nie wierzycie, że „zwykłe” okno może być ciekawym zjawiskiem to proszę zerknijcie na artykuł opisujący ich rozwój na przestrzeni ostatniego wieku.

Prowadzone od początku lat 90. XX w. prace renowacyjne przy zamku w Sanoku pozwoliły na odsłonięcie lub odtworzenie wielu renesansowych założeń i detali. Na wiosnę 2010 r. rozpoczęto odbudowę skrzydła południowego zamku. Prace te zakończyły się jesienią 2011 r. W lipcu 2013 r. zakończono rewitalizację wzgórza zamkowego, która obejmowała m.in. budowę sali konferencyjno-widowiskowej oraz magazynów posadowionych pod powierzchnią dziedzińca.

Odtworzony został także średniowieczny mur obronny, a na reliktach średniowiecznej wieży z czasów Kazimierza Wielkiego wybudowano taras widokowy. Dziedziniec zamkowy wyłożono granitową kostką. Wzorując się na renesansowych założeniach urządzono zamkowe ogrody. Warto odwiedzić dawny zamek królewski w Sanoku, pełniący obecnie funkcję siedziby Muzeum Historycznego tego miasta.