- Szczegóły
- ProCarpathia
- Kategoria: Aktualności
Dawna parafialna cerkiew greckokatolicka św. Męczennicy Paraskewy we wsi Górzanka (gm. Solina), obecnie parafialny kościół rzymskokatolicki Wniebowstąpienia Pana Jezusa. Zachowaną do dzisiaj świątynię rozpoczęto wznosić w 1835 r. z fundacji ówczesnego właściciela wsi Feliks Giebułtowski i gromady. Po trzech latach, 10 września 1838 r. została poświęcona. Po wysiedleniu rdzennej ludności, od 1948 r. użytkowana jako filialna świątynia rzymskokatolicka, w 1969 r. utworzono parafię.
Wyjątkowym elementem z dawnego wyposażenia są zachowane figury apostołów wyciętych z deski, płaskorzeźbionych i polichromowanych, pochodzących ze ikonostasu. Datowane na I poł. XVIII w., gdyż wspomina o nich inwentaryzacja z 1752 r.
Po synodzie lwowskim i tendencji powrotu do ikonostasów kanonicznych, w 1912 r. ikonostas zdemontowano, wstawiając nowy, wykonany prawdopodobnie przez Bogdańskich. Natomiast elementami dawnego udekorowano ściany nawy. Na pierwotnym miejscu pozostała jedynie Golgota i rząd patriarchów oraz proroków, carskie wrota i kilka elementów architektonicznych. Dzięki determinacji proboszcza Piotra Bartnika i środkom z WUOZ w Przemyślu doszło do renowacja i rekonstrukcja starego ikonostasu oraz doprowadzenie do jego poświęcenia (wiosną 2009 r.). Złożone częściowo elementy tego unikalnego ikonostasu umieszczono po bokach sanktuarium/prezbiterium świątyni, gdzie też można je – choć nie jest to łatwe – oglądać.
Maciej Kuszela pokusił się o elektroniczny montaż reliefowego (paletowego lub konturowego) ikonostasu w jego pierwotnym wnętrzu dzięki czemu możemy zobaczyć na zdjęciu jak prawdopodobnie wyglądał w czasach swojej świetności.
- Szczegóły
- ProCarpathia
- Kategoria: Aktualności
W roku 1867 lub 1868 majątek w Wiśniowej (powiat strzyżowski) o powierzchni około 300 ha, ze spalonym w 1848 r. pałacem, mieszkalną oficyną, stajnią, zabudowaniami gospodarczymi oraz parkiem ze starymi dębami zakupił Franciszek hr. Mycielski herbu Dołęga jako letnią rezydencją dla swojej rodziny. W kilka lat po zamieszkaniu na stałe - wraz z żoną Walerią hr. Tarnowską - stworzył on w Wiśniowej jeden z najbardziej rentownych majątków w Galicji. W skład zespołu folwarcznego wchodziły m.in. stajnia z wozownią, serowarnia, dwie obory, kurnik, spichlerz i kuźnia. Do najstarszych i najcenniejszych należą stajnie podworskie projektowane w latach 1779-1780, a wzniesione pod koniec XVIII w. z cegły i – częściowo – bloków kamiennych.
W 1944 r. po zajęciu majątku przez Rosjan Mycielscy wyjechali z Wiśniowej na stałe. W późniejszych czasach na obszarze dworu mieścił się m.in. komisariat milicji, siedziba Państwowego Gospodarstwa Rolnego, urząd gminy oraz przedszkole.
W 2005 r. zespół parkowo-dworski i folwarczny w Wiśniowej został przejęty przez Starostwo Powiatowe w Strzyżowie. Dzięki staraniom władz powiatu oraz środkom z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przeżywa on obecnie drugą młodość. W wyremontowanych obiektach folwarcznych mieści się Powiatowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Centrum Konferencyjno-Noclegowe.
- Szczegóły
- ProCarpathia
- Kategoria: Aktualności
Cerkiew Pokrow (Opieki) Przenajświętszej Bogurodzicy we wsi Chotylub (gm. Cieszanów) wzniesiona ok. 1888 r. na miejscu wcześniejszej świątyni z 1693 r. Po wysiedleniu ludności ukraińskiej wykorzystywana od 1947 r. jako kościół. W 1986 r. dobudowano do babińca nieproporcjonalnie duży przedsionek. Od czasu zbudowania nowego kościoła w 2001 r. zamknięta.
Jest to trójdzielna budowla, konstrukcji zrębowej. Węgły łączone na rybi ogon z rysiami podpierającymi okap osłaniający zrąb. Ściany nad okapem oszalowane pionowym deskowaniem. Podwalina położona na podmurówce z kamienia łamanego. Centralną, najwyższą część stanowi kwadratowa nawa z ośmioboczną kopułą na tamburach zwieńczoną latarnią. Od wschodu węższe, prostokątne sanktuarium z małą zakrystią. Nad nim mniejsza kopuła, zwieńczona cebulastym hełmem. Nad kopułami żeliwne krzyże. Wewnątrz wyposażenie z XVII-XIX w., m.in. pięciorzędowy ikonostas z początku XVIII wieku pilnie wymagający konserwacji.
- Szczegóły
- ProCarpathia
- Kategoria: Aktualności
W Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu można oglądać ciekawą wystawę ikon ocalałych dzięki niezwykłemu zbiegowi okoliczności, albo… cudem.
Prezentowane na ekspozycji ikony można podzielić na dwie grupy. Pierwszą stanowią dzieła powstałe na terenie Polski południowo-wschodniej. Pierwotnie znajdowały się one w cerkwiach w Jarosławiu, Pełkiniach, Tuczempach, Dusowcach, Radymnie, Leżachowie, Kniaziach i Teniatyskach, jednak cerkwie te - w większości - nie zachowały się do dnia dzisiejszego. Cały eksponowany zespół powstał w okresie od XVII do pocz. XX w. Do najstarszych należą ikony przedstawiającego św. Onufrego (XVII w.) i Trójcę Święta starotestamentową (XVII w.). Pierwsza pochodzi z cerkwi Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Radymnie, a druga z cerkwi św. Nykyty w Leżachowie. Szczególną wagę należy zwrócić na XVIII-wieczną ikonę przedstawiającą Chrystusa Pantokratora (Pana Wszechświata), która znajdowała się zapewne w ikonostasie cerkwi Podniesienia Krzyża Świętego w Jarosławiu na Garbarzach. Do rzadkich związanych z cerkwiami eksponatów należy Boży Grób. Ten, eksponowany na wystawie, z 1717 r. i był ufundowany do cerkwi Zmartwychwstania Chrystusa Pana w Tuczempach.
Do drugiej grupy należą ikony powstałe na terenie dawnej Rosji głównie w XIX w., choć jest też kilka z XVIII w. Należą do nich ikony ze scenami z życia Marii i Jezusa. Ikony tej drugiej grupy zarówno pod względem stylistycznym, jak i ikonograficznych różnią się nieco od tych powstałych w warsztatach Polski południowo-wschodniej. Do Muzeum zostały przekazane przez Urząd Celny w Przemyślu I Urząd Skarbowy w Jarosławiu.
- Szczegóły
- ProCarpathia
- Kategoria: Aktualności
Drewniana cerkiew greckokatolicka św. Dymitra w Cewkowie (gm. Stary Dzików, powiat lubaczowski). Pierwsza świątynia istniała na terenie przysiółka Wola, skąd w II połowie XVII w. została przeniesiona na obecne miejsce. Na początku XIX w. była już mocno zniszczona. Rozebrano ją i w latach 1840-1842 wybudowano zachowaną do dzisiaj cerkiew. Na przełomie XIX i XX w. jej wnętrze pokryto polichromią roślinno-geometryczną i figuralną.
Po przymusowych wysiedleniach 1947 r. opuszczona. Pomiędzy nawą a sanktuarium zachowała się monumentalna konstrukcji ikonostasu. Pochodzące z niego ikony (XVI-XVIII w.) znajdują się w zbiorach muzealnych (Sanok, Kraków – Fundacja św. Włodzimierza Chrzciciela Rusi Kijowskiej).
Kiedy tworzono w Rzeszowie parafię greckokatolicką był pomysł, aby przenieść tę cerkiew do miasta i po kapitalnym remoncie przekazać wiernych rytu wschodniego. Niestety, nie było zainteresowania ze strony czynników decydujących o losie zabytku.
